Αυτοδιάθεση

Ίσως το θέμα που με έχει απασχολήσει περισσότερο στη ζωή μου, είναι η ελευθερία. Επειδή όμως η έννοια της ελευθερίας είναι ασαφής και από πολλούς θεωρείται ουτοπική, ας την πούμε αυτοδιάθεση, που έχει πιο συγκεκριμένο νόημα. Η αυτοδιάθεση λοιπόν -κατά τη γνώμη μου- δεν αποτελεί ιδανικό, αλλά το βασικότερο και ουσιαστικότερο δικαίωμα του ανθρώπου στη ζωή.

Πιστεύω, πως κανείς δεν έχει δικαίωμα να σου λέει τι να κάνεις από τότε που είσαι ακόμα παιδί, παρά μόνο στα πλαίσια που δεν είσαι σε θέση ακόμα να αντιληφθείς, τι μπορεί να σε βλάψει θανάσιμα. Κι αυτό υπό μορφήν διδαχής και όχι περιορισμού. Ναι, θα δείξεις στο παιδί, πως είναι επικίνδυνο να βάζει τα δάχτυλα στην πρίζα, αλλά δεν θα του απαγορεύσεις να πλησιάζει τις πρίζες. Ή τη φωτιά ή τους γκρεμούς ή ή… Μόνο θα το ενημερώσεις.

Πόσο μάλλον να απαγορεύεις στο παιδί πράγματα, που σαφώς του αρέσουν και τα έχει συνειδητά επιλέξει, επειδή εσύ τα θεωρείς βλαβερά ή «κακά» με οποιαδήποτε έννοια. Ας φάει ό,τι θέλει, όποτε θέλει, ας παίξει στο κομπιούτερ με τις ώρες, ας ξυπνάει στις 2 το μεσημέρι. Αν δεν του πεις «όχι», θα διαπιστώσεις σύντομα, πως για διάφορους λόγους -με πρώτο και κύριο να συμβαδίζει με τους άλλους- θα βάλει μόνο του όρια στον εαυτό του. Μια δοκιμή θα σας πείσει…

Ξέρω, ακούω από τώρα τις αντιδράσεις. Το παιδί χρειάζεται πειθαρχία, το παιδί δεν ξέρει. Το παιδί ξέρει μια χαρά. Απλά θέλουμε να του επιβάλουμε τα δικά μας πιστεύω, όπως θέλουμε να τα επιβάλουμε άλλωστε παντού, αλλά δεν μας παίρνει κι έτσι το κάνουμε ασυστόλως πάνω στο ανίκανο να μας αντισταθεί παιδί.

Τα ζώα αφήνουν τα μωρά τους ελεύθερα μόλις απογαλακτιστούν και δεν παθαίνουν τίποτα χειρότερο απ’ ό,τι παθαίνουν οι γονείς τους. Κι αν πάθουν, έπαθαν στο κάτω-κάτω. Πόσο μπορείς να προστατεύεις ένα άλλο ον και για πόσον καιρό; Και πώς θα μάθει να αυτοπροστατεύεται; Γιατί του κλέβεις το δικαίωμα στο πάθημα και στο μάθημα;

Ανθρώπινες βλακείες και εγωισμοί. Θεωρούμε πάντα πως εμείς ξέρουμε καλύτερα και επιπλέον για προσωπικό μας όφελος, για να μην πληγωθούμε εμείς και εν ονόματι της αγάπης, καταπιέζουμε τους άλλους. Τα παιδιά δεν είναι ηλίθια και αν τα αφήσεις ελεύθερα, σύντομα θα βρουν τι είναι καλό και τι κακό για τα ίδια.

Έτσι κι αλλιώς μήπως οι ενήλικες τα καταφέρνουν καλύτερα; Μαθημένοι σε «πρέπει» και αιωνίως ανεύθυνοι λόγω αυτής της «πειθαρχικής» και υπερπροστατευτικής διαπαιδαγώγησης, αντιδρούν στην καταπίεση μόλις βρουν την ευκαιρία, με χιλιάδες βλαπτικούς τρόπους. Μήπως κι αυτοί δεν ξέρουν;

Ο κόσμος μας θα ήταν πολύ καλύτερος χωρίς τη λεγόμενη «πειθαρχία», που στη βάση της είναι καταδυνάστευση. Μόνο τότε θα ξεδιπλωνόταν η αυτοπειθαρχία, στην οποία έχουμε όλοι δικαίωμα. Όπως έχουμε δικαίωμα σε οποιαδήποτε έννοια αρχίζει με τη λέξη αυτο-. Ακόμα και στην αυτοκαταστροφή…